EEG BIOFEEDBACK – TRENING MÓZGU

EEG Biofeedback (z ang.EEG – elektroencefalograf, biofeedback – biologiczne sprzężenie zwrotne) jest metodą opartą na bioregulacyjnych możliwościach mózgu z wykorzystaniem sprzężenia zwrotnego. EEG Biofeedback lub Neurofeedback (są to nazwy zamienne) –jest nowoczesną metodą medyczno-psychologiczną umożliwiającą optymalizację pracy mózgu. Łączy w sobie najnowsze osiągnięcia z dziedziny neurologii, neuropsychologii i neuropsychiatrii,  z równoczesnym wykorzystywaniem nowoczesnych technik komputerowych. EEG Biofeeback jest metodą działająca w oparciu o fale mózgowe – najwyższe piętro kontroli zachowania. Podstawą tej metody jest wykorzystywanie „plastyczności mózgu” polegającej na zdolności neuronów do trwałych przekształceń funkcjonalnych. Główne założenie metody opiera się na przekonaniu, że:

MÓZG CZŁOWIEKA JEST ZDOLNY SIĘ UCZYĆ I PRZEPROGRAMOWAĆ NAWET W PRZYPADKU BARDZO ZABURZONEGO FUNKCJONOWANIA.

W USA metodę EEG-Biofeedback określa się jako „mind-fitness”, ponieważ tak jak możemy trenować sprawność swoich mięśni, tak samo możemy zwiększać możliwości swojego umysłu. EEG-Biofeedback jest metodą niefarmakologiczną, nie wykazuje żadnych skutków ubocznych. Jest metodą sprawdzoną i całkowicie bezpieczną, dzięki zastosowaniu najwyższej klasy aparatury, spełniającej światowe normy bezpieczeństwa. Terapia metodą EEG Biofeedback jest wpisana do Międzynarodowego Rejestru Procedur Terapeutycznych.

Przebieg treningu :

EEG Biofeedback opiera się o elektroencefalografię ( EEG )- neurologiczną i psychiatryczną metodę diagnostyki pracy mózgu. Z precyzyjnie określonych miejsc na głowie pacjenta są odbierane za pomocą czujników ( elektrod ) sygnały bioelektryczne mózgu (fale mózgowe). Ze względu na ich niewielkie natężenie ( tysiąc razy słabsze niż potencjały elektryczne serca) są one następnie wzmacniane w głowicy EEG. Pasma są prezentowane liczbowo i graficznie na monitorze terapeuty. Terapeuta śledzi pracę fal mózgowych osoby trenującej promując fale pożądane i jednocześnie tłumiąc fale niepożądane.

Trenowany natomiast obserwuje na przeznaczonym dla niego monitorze przebieg własnych fal mózgowych – pod postacią wideogry . Widzi on czynność bioelektryczną swojego mózgu pod postacią np. samochodu, rakiety, delfinków czy rzeki w ruchu i  uczestniczy w grze wyłącznie przez własne myśli. Kieruje więc samochodem, rakietą, delfinami, rzeką – siłą woli. Polecenia, które w innych sytuacjach łączą się z ruchem rąk, są odbierane bezpośrednio na poziomie decyzji mózgu.

Oto przykładowe wideogry :

  • Wyścig samochodowy : grający ma za zadanie jechać samochodem wyścigowym jak najszybciej, trzymając się linii toru wyścigowego.
  • Szachy : grający ma za zadanie przenieść Króla z prawej strony szachownicy na lewą.
  • Słoń : grający ma za zadanie, aby słoń uniósł trąbę do góry, rozwinął ja i wystrzelił z niej wodę.

Grą kieruje się wyłączne za pomocą pracy własnego mózgu bez klawiatury czy joysticka. Kiedy wzrasta aktywność mózgu, w pożądanym paśmie częstotliwości fal mózgowych, otrzymujemy nagrodę w postaci punktów, gra się udaje. Przy wzroście aktywności niepożądanych pasm ,sukces w grze znika. Mózg stopniowo reaguje na  motywacyjne wskazówki proponowane przez terapeutę w postaci nagrody za dobre wyniki gry. w ten sposób mózg sam rozwija proces uczenia się nowych, bardziej odpowiednich częstotliwości fal mózgowych. Prawidłowe zakresy częstotliwości fal mózgowych, które można wytrenować, określone są na podstawie wiedzy naukowej w zależności od wieku, stanu świadomości i rodzaju wysiłku psychicznego trenowanego Dzięki metodzie EEG Biofeedback osoba poddawana treningowi uczy się czynności swojego mózgu. Uczy się jak pozytywnie zmieniać wzorzec wytwarzanych fal mózgowych (wzmacniać pożądane i hamować niepożądane fale mózgowe).

rgr

Osoba trenująca w trakcie treningów wypracowuje więc nowy – optymalny model czynności bioelektrycznej mózgu.

Celem treningów EEG Biofeedback jest osiągnięcie takiego stanu mózgu, aby wytworzyć utrwalony, odpowiedni wzorzec reagowania.Podczas treningu terapeuta dostraja pożądane parametry fal mózgowych pacjenta tak, by zastymulować  powstawanie nowych, korzystnych wzorców lub hamować te niewłaściwe.W czasie sesji EEG Biofeedback wzmacniamy więc i hamujemy poszczególne fale mózgowe. Treningi dopasowujemy do indywidualnych parametrów fal i mózgu pacjenta.

Dla kogo treningi EEG Biofeedback ?

Spektrum wskazań do treningu EEG Biofeedback jest bardzo szerokie. Mogą z niego korzystać zarówno ludzie zdrowi, którzy chcą poprawić efektywność pracy mózgu, zmniejszyć poziom stresu, jak również osoby z różnymi schorzeniami OUN (ośrodkowego układu nerwowego), chorobami narządowymi lub zaburzeniami psychosomatycznymi.

U osób zdrowych (dorosłych, dzieci i młodzieży) treningi EEG Biofeedback mogą być stosowane w celu ulepszenia potencjału umysłowego:

  • poprawa pamięci i koncentracji
  • poprawa szybkości uczenia się, poprawa efektywności w pracy
  • zwiększenie kreatywności i pozytywnego myślenia
  • redukcja napięcia, stresu, zaburzeń snu
  • pomoc w wyciszeniu się i relaksacji
  • pomoc w stanach długotrwałego zmęczenia, wyczerpania, obniżonego nastroju
  • trema, napięcie wewnętrzne, stany „wypalenia zawodowego”
  • poprawa odporności immunologicznej

Trening EEG Biofeedback zalecany jest szczególnie w sytuacjach wymagających dużej sprawności umysłu, odporności na stres, szybkiej decyzji, a więc dla osób na kierowniczych stanowiskach, maklerów, pilotów, sportowców oraz dla tworzących nową jakość (dziennikarze, muzycy, aktorzy, artyści).

EEG Biofeedback wskazany jest dla osób z zaburzeniami funkcjonowania centralnego układu nerwowego. Terapia EEG Biofeedback pozwala uzyskać poprawę lub całkowite usunięcie następujących dolegliwości:

  • nadpobudliwość psychoruchowa (ADD, ADHD) od 4-5 r.ż
  • problemy szkolne (dysleksja, dysgrafia, problemy z uczeniem się, zaburzenia pamięci i  koncentracji)
  • stres, lęki, depresja, agresja, impulsywność
  • bóle i zawroty głowy
  • zaburzenia snu
  • zaburzenia mowy
  • ataki padaczkowe
  • tiki
  • uzależnienia (gry, alkohol)
  • zaburzenia przyjmowania pokarmu (bulimia, anoreksja, otyłość)
  • w zespołach chronicznego zmęczenia i apatii
  • pomoc w rehabilitacji po urazach głowy, udarach mózgu

Metoda EEG Biofeedback polecana jest szczególnie w leczeniu:

  • syndromu ADD, ADHD,
  • autyzmu,
  • agresji,
  • nerwic,
  • jąkania,
  • niepokoju psychoruchowego,
  • padaczki,
  • stresu,
  • uzależnień,
  • problemów szkolnych u dzieci,
  • uszkodzenia pourazowego mózgu,
  • zaburzeń mowy,
  • zaburzeń samooceny.

Czas trwania terapii ustala się stosownie do wieku pacjenta i  ważności problemu. Treningi można podzielić na:

  • krótkoterminowe (ok. 10 – 20 spotkań) – w przypadku osób zdrowych w celu optymalizacji funkcji poznawczych, usprawnienia jakości funkcjonowania, zwiększenia odporności na stres, poprawy samopoczucia, regulacji snu, także przed egzaminami w celu poprawy przyswajanej wiedzy, poprawy koncentracji uwagi, efektywnego i twórczego myślenia,
  • takie, które wymagają systematycznej pracy przez ok. 20 – 40 sesji – dla osób z objawami lęku, napięcia, z zaburzeniami funkcji poznawczych – nadpobudliwość psychoruchowa ADHD, zaburzenia koncentracji uwagi ADD, itd.,
  • długoterminowe (od 40 do kilkudziesięciu sesji) – w chorobach neurologicznych, uszkodzeniach neurologicznych, po wypadkach i urazach (np. epilepsja, afazja, rehabilitacja po udarze mózgu).

Charakterystyczne jest, że im bardziej znaczące jest uszkodzenie lub deficyt funkcjonowania mózgu, tym wymagana jest większa liczba sesji treningowych w celu osiągnięcia widocznych rezultatów. Podstawą do podjęcia treningu EEG Biofeedback jest diagnostyczne badanie EEG, szczegółowy wywiad lub konsultacja psychologiczna.

Stosując EEG Biofeedback, możemy polepszyć czynność bioelektryczną mózgu.

fefe

Obszar aktywności mózgu poddanego treningowi – przed i po treningu.

Opracowała
Mariola Miszewska
psycholog ZSS 17 w Gdyni